Dekameron (Il Decamerone, z greki deka hemeron, dziesięć dni) ? dzieło literackie Giovanniego Boccaccia, napisane w języku włoskim prawdopodobnie w latach 1350?1353, a po raz pierwszy wydane drukiem ok. 1470 roku. W 1559 r. Dekameron umieszczono w indeksie ksiąg zakazanych.
Jest to zbiór 100 nowel, które w ciągu 10 dni w roku 1348 opowiada sobie dla zabicia czasu grupa 10 szlachetnie urodzonych florentyńczyków (7 pań i 3 młodzieńców), którzy schronili się przed zarazą (epidemią dżumy) w okolicach Florencji. Każdy dzień miał swój temat zadany przez kolejno wybieranego ?króla? lub ?królową?. Nowele stanowią opis obyczajów w epoce włoskiego Renesansu, dając wyraz z jednej strony bujnemu życiu, pełnemu miłości, przygód erotycznych i ludzkiej zmysłowości, z drugiej zaś strony wyrażając podziw dla inteligencji, sprawności umysłu ludzkiego, bystrości i sprytu. Głównym motywem opowiadań jest szeroko interpretowane pojęcie miłości (największej z potęg): miłość małżeńska – pozamałżeńska, zmysłowa – platoniczna, tragiczna – idylliczna.
Bohaterowie Dekameronu reprezentują wszystkie grupy społeczne. Są tu królowie i książęta na równi ze służbą, urzędnicy, sędziowie, kupcy, rycerze, ludzie marginesu, jest także zakochany filozof, a także postacie dobrze znane w XIV-wiecznej Florencji. Prawda historyczna jest natomiast traktowana z przymrużeniem oka.
Pod względem kompozycji utwór nawiązuje do Księgi tysiąca i jednej nocy, opowiadania zachowują swoją autonomię, ale komponują się w całość. Czas mierzony jest według liczby 7 (oznaczającą porządek boski), florentyńczycy dzielą go w następujący sposób: 4 dni na opowiadania, 3 dni na modlitwę. Układ 4:3 pokazuje zwrot ku doczesności, ale stałą pamięć o Bogu. W poszczególnych nowelach autor skupia na ogół akcję wokół jednego tylko motywu ? często umieszczonego w tytule, pojawiającego się potem w każdej fabule. Opisy i komentarze są bardzo zredukowane. Boccaccio odwołał się do takich gatunków, jak baśń, przypowieść, romans rycerski, bajka, mit. Nadał im jednak w miarę jednolity kształt, udoskonalił konstrukcję, snując opowieść bez dygresji i dłużyzn, skupiając całą uwagę na jednym wątku, zaskakując słuchaczy niespodziewanymi zwrotami akcji i efektowną pointą. (źródło: Wikipedia)